Don BOSCO - Magazyn Salezjański

WEŹ KSIĘGĘ PISMA ŚWIĘTEGO. Dzieje Apostolskie Ewangelią Ducha Świętego

ks. Ryszard Kempiak SDB

strona: 20

Ewangelia Łukasza i Dzieje Apostolskie są od początku jednym przedsięwzięciem autora. Można wskazać na liczne tematy wiążące ze sobą oba tomy dzieła Łukasza, wśród których tematem zasługującym na szczególną uwagę jest obecność i działanie Ducha Świętego.

Duchowość pierwszej wspólnoty kościelnej – zakorzenionej w Chrystusie – jest naznaczona doświadczeniem Ducha. Grecki termin pneuma (duch), który został użyty w Nowym Testamencie 379 razy pojawia się w dziele Łukasza aż 106 razy, znajduje się w 70 miejscach Dziejów i co jest ważne w większości przypadków jest użyty w sensie teologicznym. Jest on zastosowany przy opisie wydarzeń z życia Kościoła, takich jak: zesłanie Ducha Świętego (Pięćdziesiątnica), nawrócenie Korneliusza, początki działalności misyjnej Pawła, relacja z soboru jerozolimskiego, wyrocznie prorockie Agabosa dotyczące uwięzienia Pawła i opis zakończenia działalności misyjnej Pawła w Rzymie. We wszystkich tych opowiadaniach poprzez termin „duch” Łukasz wskazuje na trzecią osobę Trójcy Świętej: 43 razy nazywa go „Duchem Świętym”, 2 razy „Duchem Pańskim”, 2 razy, przywołując proroctwo Joela, nazywa go „moim Duchem”, jeden raz „Duchem Jezusa” jako pochodzącym od Jezusa i prowadzącym do wypełnienia dzieła Jezusa.
Sposób wyrażania się Łukasza pomaga zrozumieć jego koncepcję Ducha Świętego. Łukasz mówi o zanurzeniu w Duchu (Dz 1,5.11.16); o wylaniu Ducha na wierzących w czasach ostatecznych (Dz 2,17-18.33; 10,45); wielu zostało namaszczonych przez Ducha (Dz 10,38); Duch wypełnia sobą Apostołów i uczniów (Dz 2,4; 4,8.31; 9,17; 13,9.52), czyniąc z nich prawdziwych ludzi Bożych, którzy działają w mocy Jego Ducha (Dz 6,3.5; 7,55; 11,24). Jego działanie jest przedstawione w terminach przestrzennych: porywa Filipa i przenosi go (Dz 8,39); znajduje się ponad apostołami jako ogień (Dz 2,3); jest posłany i przychodzi wewnątrz kogoś (Dz 1,8) lub spada na kogoś (Dz 8,16; 10,44; 11,15).
Ten ostatni sens pozwala Łukaszowi wyrazić działanie Ducha w terminach bardziej osobistych oraz bardziej zgodnych z objawieniem Nowego Testamentu i chrześcijańskim: Duch mówi (Dz 1,16.20; 4,25; 8,29; 10,19; 11,12; 13,2; 21,11; 28,25) i świadczy (Dz 5,32; 20,23). Duch prowadzi Dz (8,39); naucza (Dz 15,28); wzywa (Dz 13,2); posyła (Dz 13,4); zabrania (Dz 16,6); ustanawia biskupów dla troski o Kościół (Dz 20,28); wzbudza radość i świadectwo uczniów. W czasach Kościoła Duch jest osobową siłą Boga.

Duch i Jezus

W Dziejach Apostolskich mówi się o relacji pomiędzy zmartwychwstałym Jezusem a Duchem Świętym. Duch działa i nadaje moc misji Jezusa, staje się darem paschalnym wylanym na apostołów, uzdalnia ich do dawania świadectwa i do misji. Łukasz podkreśla, że czas Kościoła rozpoczyna się w momencie wylania „mocy z wysoka”. Tak jak misja Jezusa miała początek konsekracją w Duchu Świętym w czasie teofanii chrzcielnej, w taki sam sposób również Kościół jest przyobleczony od samego początku swego istnienia poprzez wylanie Ducha Świętego. On ożywia Kościół i prowadzi go w realizacji zbawczego planu Ojca na korzyść wszystkich ludzi. Duch Święty w rzeczywistości jest duszą, która ożywia i porusza wspólnotę chrześcijańską, jest siłą dynamiczną i witalną, która daje moc, która popycha i ukierunkowuje lud Boży na świadectwo dawane zmartwychwstałemu Panu. Bez Ducha Święty Kościół byłby organizacją tak, jak każda inna, ale w Duchu Świętym on otrzymuje moc z wysoka, która nadaje mu wymiar, który przekracza ludzkie ograniczenia i przyobleka go w taki autorytet, który pozwala mu nieść światu zbawienie samego Boga.

Duch i Kościół

Łukasz ukazuje Ducha, który wpływa na konkretne życie Kościoła i na jego członków. Oddziaływanie Ducha jest różne: może dotyczyć grupy lub pojedynczych osób, może być wyjątkowe, chwilowe lub ciągłe, stałe, fizyczne lub duchowe.
Są w Dziejach teksty bardzo znaczące i wskazują na działanie Ducha jako na pewną rzeczywistość stałą w życiu Kościoła. Najważniejsze to wydarzenie Pięćdziesiątnicy (Dz 2,1-47) – jest pierwszą z manifestacji Ducha na rzecz Kościoła; nowa Pięćdziesiątnica Ducha dla wspólnoty, który przychodzi jako odpowiedź na modlitwę (Dz 4,23-31); dar Ducha dla ochrzczonych w Samarii (Dz 8,15-18); dar Ducha dla pogan (Dz 10,44-48): epizod nawrócenia Korneliusza i jego rodziny jest epizodem bardzo ważnym w strukturze Dziejów; wspólnota otwiera się przez interwencję Ducha i przyjmuje do wspólnoty chrześcijańskiej również wierzących pochodzących z pogaństwa; w Antiochii Pizydyjskiej uczniowie byli pełni wesela i Ducha Świętego (Dz 13,52); w Efezie Duch zstąpił na uczniów (Dz 19,6).
Duch Święty objawia się w różnych momentach i w różnych okolicznościach, wszędzie bez żadnej różnicy ze względu na wierzących: w Jerozolimie we wspólnocie judeochrześcijańskiej, w Samarii we wspólnocie hellenistyczno-chrześcijańskiej, w Cezarei, w Antiochii Pizydyjskiej we wspólnocie pogańsko-chrześcijańskiej, w Efezie we wspólnocie uczniów Jana Chrzciciela. Jego oddziaływanie nie odnosi się jednak tylko do wspólnot, ale wyraża się również w darach, których odbiorcami są pojedyncze osoby. W ten sposób, w dniu Pięćdziesiątnicy Piotr, umocniony Duchem, wygłasza podstawowy kerygmat wiary chrześcijańskiej przed całym ludem Izraela zebranym ze wszystkich znanych wówczas stron świata (Dz 1,14.21); świadkowie Jezusa – Piotr (4,8; 5,32), Jan (5,32), Szczepan (Dz 7,55), Paweł (Dz 13,9) – są napełnieni Duchem Świętym i Jego darami, mądrością, wiarą (Dz 6,3-10; 11,24), kiedy wyznają i głoszą swojego Pana; często przepowiadają pod natchnieniem Ducha (Dz 11,28; 20,22-23; 21,4.11; 15,32), który ich prowadzi i im przewodzi jako świadkom Słowa na drogach przez siebie ustalonych (Dz 16,6-7); porywa i przenosi Filipa na sposób Eliasza, Ezechiela, Habakuka, Daniela, aby wypełnił dzieło zbawienia (Dz 8,39); zabiera głos poprzez któregoś z proroków w Antiochii Syryjskiej, aby posłać Pawła i Barnabę na misję do pogan (Dz 13,2-4); w Pafos wspiera Pawła w walce przeciwko magowi Elimasowi, który przeciwstawiał się dziełu misjonarzy i wykrzywiał proste drogi Pańskie (Dz 13,9-11); prowadzi On Pawła, Sylasa i Tymoteusza i sprawia, że docierają oni do Troady, gdzie otwiera się przed nimi brama wiary dla pogan (por. Dz 14,27), nowe pole misyjne w Europie (Dz 16,6-10). W każdej okoliczności życia Kościoła i jego członków jest obecny Duch Święty, który inspiruje, przewodzi, napełnia radością, daje mądrość, pociesza i podtrzymuje wiarę uczniów w ich dziele misyjnym i w ich dawaniu świadectwa Chrystusowi, Słowu, Królestwu Bożemu.

Rola Ducha Świętego w Dziejach Apostolskich

Dla Łukasza Duch Święty przede wszystkim ożywia rodzący się Kościół. Wszystkie inicjatywy rodzącego się Kościoła, zwłaszcza odnoszące się do głoszenia, świadectwa i działalności misyjnej są przypisywane Duchowi Świętemu. Duch Święty objawia się poprzez symbole mocy, jak ogień, burza i trzęsienie ziemi. Często też jest po prostu nazywany „mocą”. Sam Pan Jezus tak Go przedstawia. Powierzając uczniom zadanie kontynuowania swojej misji, obiecuje im dar Ducha jako „moc” zstępującą z wysoka. Moc Ducha Świętego, którą Jezus obiecuje swoim uczniom, nie jest czymś różnym od Niego, ale jest mocą, której On sam doświadczył w swoim ziemskim życiu. Streszczając działalność Jezusa, Piotr mówi w domu Korneliusza: „Znacie sprawę Jezusa z Nazaretu, którego Bóg namaścił Duchem Świętym i mocą. Dlatego, że Bóg był z Nim, przeszedł On dobrze czyniąc i uzdrawiając wszystkich, którzy byli pod władzą diabła” (Dz 10,37-38).
Po zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Jezusa doświadczenie Ducha rozciąga się na pierwszych chrześcijan. Obecność Ducha gwarantuje jedność historii zbawienia i ciągłość między Jezusem i Kościołem. Podczas gdy w ziemskim życiu Jezusa działanie Ducha w osobach miało na celu uznanie w Nim obiecanego Mesjasza, to teraz Duch prowadzi uczniów Jezusa do dawania Mu świadectwa i głoszenia Jego orędzia zbawienia. Obiecując Ducha, Jezus mówi: „Gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami (...) aż po krańce ziemi” (Dz 1,8).

Archiwum

WEŹ KSIĘGĘ PISMA ŚWIĘTEGO. Dzieje Apostolskie Ewangelią Ducha Świętego