Don BOSCO - Magazyn Salezjański

WYCHOWANIE - UWAGI PSYCHOLOGA. Szansa na rozwój

ks. Marek Dziewiecki

strona: 6

W sensie ścisłym nie istnieje coś takiego, jak „czas wolny”, jeśli pod tym pojęciem ozumieć czas, w którym można czynić cokolwiek albo w którym można nie czynić nic. Ani dorośli, ani dzieci i młodzież nie powinni mieć nigdy czasu na bezczynność.Mądrze wykorzystywany czas wolny, to nie czas wolny od rozwoju, wysiłku i pracy nad sobą, lecz czas, w którym dany wychowanek decyduje o tym, na jakiej formie aktywności skupi się wtedy, gdy rodzice, szkoła czy inne instytucje nie decydują o tym, co w tym momencie ma on czynić.

Rozwój człowieka, to najbardziej niezwykły proces, jaki możemy obserwować na naszej planecie. Dzięki temu procesowi początkowo bezradne i nieświadome siebie niemowlę staje się stopniowo kimś, kto potrafi logicznie myśleć, odpowiedzialnie decydować i mądrze kochać. Dorastanie do miłości i mądrości nie jest czymś spontanicznym. Przeciwnie, wymaga uczenia się dojrzałych więzi, współpracy z rodzicami i innymi wychowawcami, stawiania sobie mądrych ideałów oraz równie mądrej hierarchii wartości. Wymaga także dyscypliny i czujności, rozumienia siebie i świata, zdobycia wiedzy i wykształcenia oraz budowania serdecznej przyjaźni z Bogiem, z bliźnimi i z samym sobą. Rozwój dzieci i młodzieży wymaga nie tylko tego typu wysiłku, ale też wymaga czasu: czasu na spotkania z Bogiem i z ludźmi, a zwłaszcza z rodzicami i rodzeństwem, czasu na aktywność w szkole, parafii i środowisku, czasu na naukę, na wysiłek fizyczny, wypoczynek i sen.

Jeśli któreś z dzieci czy młodzieży cały wolny czas przeznacza na gry komputerowe pełne przemocy, na wielogodzinne oglądanie telewizji czy na bezmyślne i bezczynne wystawanie z kolegami na rogu ulicy, to nie jest to czas wolny, ale jest to czas stracony. Wiele osób utożsamia czas wolny z czasem poświęconym na rozrywkę, a zwłaszcza na zabawę. Zła jest tendencja do poszerzania „wolnego” czasu kosztem wypełniania swoich obowiązków domowych i szkolnych, kosztem więzi z najbliższymi, a nawet kosztem własnego zdrowia i sumienia. Wtedy czas wolny zamienia się w czas szkodliwy, gdyż poświęcony zostaje na coś, co prowadzi do niepokoju, co uzależnia i blokuje rozwój, a nawet na coś, co zupełnie degraduje i wprowadza w toksyczne więzi.

Mądrze wykorzystywany czas wolny, to w rzeczywistości czas zajęty, czyli czas spożytkowany na te formy aktywności, które nie są obowiązkowe dla danego dziecka czy nastolatka, ale które rzeczywiście sprzyjają jego psychospołecznemu rozwojowi oraz wiążą się z wartościowymi zainteresowaniami czy pasjami młodych ludzi. Czas wolny – podobnie jak wolność – okazuje się błogosławieństwem jedynie dla tych wychowanków, którzy osiągnęli już znaczny stopień dojrzałości. Tacy wychowankowie potrafią w rozsądny sposób korzystać z czasu, który pozostaje do ich dyspozycji. Pozytywnym znakiem dla rodziców i innych wychowawców jest sytuacja, gdy nastolatek nie ma zbyt dużo czasu na telewizję czy gry komputerowe i gdy nigdy nie ma czasu na nudę.

Dojrzali rodzice, nauczyciele, księża i katecheci wiedzą o tym, że dobrze wykorzystany czas wolny, to szansa na rozwój danego wychowanka, a także dobra metoda prewencji, czyli ochrony wychowanka przed wykorzystywaniem czasu wolnego na krzywdzenie siebie lub innych. Odpowiedzialni wychowawcy aktywnie pomagają wychowankom w zagospodarowaniu czasu wolnego. Rolą dorosłych jest proponować i organizować ciekawe zajęcia i formy aktywności w ramach wolnego czasu. Chodzi tu zwłaszcza o promowanie sportu, literatury, tańca, śpiewu, turystyki, języków obcych, szachów oraz innych form zajęć ponadobowiązkowych, które uczą i wychowują. Niezwykle cenny dla rozwoju psychospołecznego jest wolontariat i włączanie się młodych ludzi – w ramach ich czasu wolnego – w niesienie pomocy ludziom w podeszłym w wieku, a także ludziom chorym, bezradnym, zagubionym.

Rolą dorosłych jest przygotowanie bogatej oferty wychowawczej w ramach czasu wolnego dzieci i młodzieży. Do takich ofert należy tworzenie młodzieżowych ruchów formacyjnych w parafii, organizowanie grup harcerskich w środowisku lokalnym, tworzenie kółek zainteresowań w szkole, w domu kultury czy w salkach parafialnych, organizowanie zawodów sportowych oraz imprez artystycznych i turystycznych dla dzieci i młodzieży. Dobrze przeżyty czas wolny, to czas intensywnego i radosnego rozwoju. To czas przygotowania dzieci i młodzieży do dorosłego życia. To czas na wszystko, co dobre i godne. Nie powinno być jedynie czasu na grzech i krzywdę, ani czasu do stracenia. Na tych właśnie zasadach opiera się chrześcijańska kultura czasu wolnego. Najlepiej wykorzystany czas wolny, to czas przeznaczony na dorastanie do miłości i świętości.

Archiwum

WYCHOWANIE - UWAGI PSYCHOLOGA. Szansa na rozwój