Don BOSCO - Magazyn Salezjański

LIST PRZEŁOŻONEGO GENERALNEGO. Wychowanie i kultura

ks. Pascual Chávez SDB - IX następca księdza Bosko

strona: 2

„Pierwszym i zasadniczym zadaniem kultury w ogóle i każdej zarazem kultury jest wychowanie. W wychowaniu bowiem chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem – o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał – aby więc poprzez wszystko co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem”. (Jan Paweł II „Juvenum Patris”, 1.)

Wychowanie jest szczególną drogą humanizacji. Stara się budować człowieka, uwalniając go od ograniczeń, które nie pozwalają mu żyć pełnią powołania i pomagając mu rozwijać jego zdolności twórcze. W rozwoju człowieka niezbędna jest kultura rozumiana jako sposób odnoszenia się do świata, innych, siebie samego, do Boga, ale także jako spotkanie z dziedzictwem wiedzy, dóbr i wartości oraz jako proces ich przyswajania, przemyślenia, wzbogacenia. Stąd kultura nie jest dziedzictwem akceptowanym przez wszystkich. Mamy do czynienia ze społeczeństwami coraz bardziej złożonymi, postideologicznymi i wielokulturowymi całą dwuznacznością tego terminu. Trzeba też pamiętać o scenariuszu globalizacji, który podkreśla rolę tożsamości, dlatego przyszłe wyzwania wychowania będą dotyczyć różnorodności kultur na całym świecie. Uznanie różnic i burzenie stereotypów stanie się koniecznością i środkiem wychowania. Wychowanie jest zdolne porównać sytuacje i aspiracje młodych z dziedzictwem kultury i zmieniającego się świata.

Wychowanie salezjańskie opiera się na hierarchii wartości wynikającej ze szczególnego rozumienia człowieka: dojrzewaniu sumienia w poszukiwaniu i przylgnięciu do prawdy, rozwoju wolności odpowiedzialnej i twórczej, w poznawaniu i wyborze dobra, zdolności do relacji i solidarności opartych na uznaniu godności osoby, przyswojeniu odpowiedzialności wobec historii opartej na dążeniu do sprawiedliwości i pokoju. Dzieła salezjańskie są środowiskami wychowania i kultury, które dają mądrość czyniącą młodych świadomymi problemów świata, wrażliwymi na wartości i konstruktywnie krytycznymi, które uczą ich postaw pozwalających działać jako osoby wolne, kompetentne i skuteczne. Dobrze znana jest sytuacja sceptycyzmu wobec wiary, w której wzrasta większość młodych Europejczyków. Jej kulturowe znaczenie jest ogromne. Wystarczy rzucić okiem na świat literatury i filmu. Bardzo trudno znaleźć w dziełach, które odniosły sukces produkcje, w których bohaterowie inspiracje życiowe czerpią z chrześcijaństwa. Doświadczenie religijne przedstawiane jest negatywnie jako infantylizm lub poczucie winy. A jednak dla nas Chrystus jest najlepszą nowiną, którą możemy dać światu. W Nim człowiek osiąga najwyższą godność, bo jest uznany za syna Bożego, a granice jego egzystencji rozciągają się aż po wieczność, dlatego końcowym celem wychowania jest ewangelizacja, będąca syntezą wiary i kultury, wiary i życia. Salezjańskie środowiska wychowawcze starają się łączyć wiedzę, wychowanie i Ewangelię. Odniesienie do Chrystusa jest kryterium oceny wartości, które budują człowieka i antywartości, które go degradują. To przede wszystkim niewielkie znaczenie nadawane wierze w kulturze i w życiu powoduje, że młodzi stają się obojętni lub obcy wobec świata religii, niewiele znaczące jawi się pytanie o Boga, język religijny zostaje pozbawiony właściwego sensu, udaremniając wysiłki na rzecz ewangelizacji.

Przez wiele wieków wiara chrześcijańska inspirowała w Europie myślicieli, pisarzy, artystów i muzyków. Dziś z wielką bezmyślnością lub cynizmem stara się zanegować chrześcijańskie tradycje kultury europejskiej. Od zbyt długiego czasu brakuje skutecznej obecności katolików gotowych do dania świadectwa wśród ludzi kultury. Brakuje polityków, pisarzy, profesorów, lekarzy, poetów, prawników, dziennikarzy prawdziwie katolickich. Ponieważ sceptycyzm wobec wiary jest bardzo silnie obecny we współczesnej kulturze trzeba, żeby katolicy uczynili z kultury pole swojej aktywnej obecności. Potrzeba wojujących katolików w świecie sztuki, myśli, środków społecznego przekazu, zdolnych dać nowy prestiż chrześcijaństwu. „Kościół zachęca świeckich, by z odwagą i twórczą inteligencją byli obecni w uprzywilejowanych miejscach kultury, jakimi są szkoły i uniwersytety, ośrodki badań naukowych i technicznych, środowiska twórczości artystycznej i humanistycznej refleksji.” (Christifideles laici, 44). Wychowawca według serca księdza Bosko jest świadomy, że proces wychowawczy jest miejscem integralnej promocji osoby. W nauczaniu oświeca wiedzę bogactwem wiary, nie pozbawiając go właściwego mu celu. W procesie wychowawczym stara się rozwinąć kulturę jednostki jako zdolność komunii i słuchania ludzi jako obowiązek służby i odpowiedzialności za innych, a nie jako środek samopotwierdzenia lub wzbogacenia się. Wychowawca salezjański pomaga odkryć głęboką zbieżność między wiarą i wartościami kultury.

Archiwum

LIST PRZEŁOŻONEGO GENERALNEGO. Wychowanie i kultura