- LIST PRZEŁOŻONEGO GENERALNEGO - Chleb życia
- WYZWANIA
- Spotkanie ze św. Dominikiem Savio
- ROZMOWA Z... Fascynujący radykalizm
- DUCHOWOŚĆ. Mistycyzm codzienności
- GDZIEŚ BLISKO. Pielgrzymka po Polsce
- WYCHOWANIE. Religia w wychowaniu
- WYCHOWANIE. Dojrzałość osobowa
- OKIEM RODZICA. Najlepszy Przyjaciel moich dzieci
- POD ROZWAGĘ. Mózg ubóstwiony czyli o supernauczaniu
- SALEZJAŃSKI RUCH MŁODZIEŻOWY. Dzień patrona
- MISJE. Historia Józefa
- RODZINA SALEZJAŃSKA. Zmiana warty w inspektorii warszawskiej
- PLACÓWKI SALEZJAŃSKIE. Poznań wspólnota Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny
WYCHOWANIE. Dojrzałość osobowa
ks. Dariusz Buksik SDB
strona: 14
We współczesnych rozważaniach zarówno psychologicznych, jak i pedagogicznych można znaleźć wiele prób ujęcia dojrzałej osobowości. Wynikają one z różnych założeń teoretycznych i empirycznych. Niewątpliwie jednak wzorami dojrzałych osobowości są święci, wśród nich, mimo młodego wieku, św. Dominik Savio.
Osobowość człowieka zmienia się wraz z wiekiem, zmianami fizjologicznymi organizmu, przyjmowanymi rola-mi społecznymi, pod wpływem głębokich przeżyć, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych oraz w procesie oddziaływań wychowawczych czy też samowychowawczych. Kształtowanie się dojrzałej osobowości jest ciągłym, trwającym całe życie procesem stawania się, dzięki któremu jednostka przyjmuje odpowiedzialność za swoje życie i rozwija się w niepowtarzalny sposób.
Spójrzmy na ujęcie dojrzałości osobowej prezentowane przez psychologów. Dla Gordona Allporta to poszerzenie własnej osobowości, odkrycie własnej osoby i odrębności; serdeczny kontakt z innymi; dojrzałość emocjonalna; realistyczny stosunek do życia oraz uzdolnień; obiektywizacja samego siebie: wgląd i poczucie humoru oraz odczytanie istotnej roli religii w jednoczącej filozofii życia, która harmonizuje dążenia i daje świadomość celu własnego życia. Koncepcja Abrahama Maslowa akcentuje u człowieka dojrzałego posiadanie realistycznego obrazu siebie; umiejętność odczuwania i okazywania ludziom sympatii, miłości i zaufania oraz posiadanie skali wartości i norm moralnych, które są stabilne i nie zmieniają się od okazji do okazji. Dla Alfreda Adlera dojrzałość osobową cechuje poczucie wspólnoty z innymi ludźmi i więź społeczna. W przekonaniu Ericha Fromma zdrowa osobowość to taka, która ma nastawienie produktywne do siebie i do życia. Oznacza to, że jest zdolna do miłości własnej i do kierowania się miłością w stosunkach z innymi ludźmi. Natomiast egzystencjaliści (m.in. Viktor Emil Frankl, Rollo May) umiejscawiają dojrzałość osobową w perspektywie wolności i odpowiedzialności. Człowiek wolny jest odpowiedzialny za swoje wybory i za poziom własnego rozwoju. Jednocześnie posiada zdolność podejmowania wysiłku rozwoju własnej osobowości, radzenia sobie ze związanym z tym trudem, a także lękiem. Człowiek taki ma odwagę, „by być”, a jego dojrzałość to umiejętność podejmowania zadań trudnych i pokonywania własnej słabości.
Dojrzałość osobowa na każdym etapie życia zakłada zatem odpowiedni stopień rozwoju i integracji wszystkich struktur: od fizycznej, poprzez psychiczną i społeczną, aż do duchowej.
Osoba dojrzała traktuje życie jako zadanie. Wybiera taką drogę, która ma przynieść zadowolenie, szczęście i poczucie realizacji swojej osobowości. Umie przeżywać swoją wolność w sposób świadomy i odpowiedzialny. Jest to wolność, której nie cechuje nieograniczona swoboda postępowania. Osoba dojrzała ma na względzie dobro drugiej osoby. Istotnym elementem dojrzałej osobowości jest także przyjęcie rzeczywistości świata, w którym żyje, radość z tego, co niesie dana chwila, inaczej: akceptacja życia, a nie ciągłe niezadowolenie i stawianie innym wymagań niemożliwych do realizacji.
Dojrzały człowiek poddaje sferę emocjonalną panowaniu rozumu, nie kieruje się namiętnościami i emocjami. Traktuje uczucia jako swego rodzaju pozytywne informacje pomagające we własnym rozwoju. Przyjmuje i spokojnie znosi negatywne doświadczenia emocjonalne, ucząc się na własnych błędach.
Dojrzałość charakteryzuje się także umiejętnością słuchania innych, zdolnością do dialogu, szukania tego, co łączy, co jednoczy, a nie eksponowania tego, co dzieli. Dojrzałość przejawia się gotowością do przebaczania, do uznania swojej winy. Tu tkwi też zdolność do kompromisu w sytuacjach konfliktowych, zwłaszcza wtedy, gdy chodzi o równoważne dobra czy wartości. To rozwija wewnętrzny regulator postępowania, czyli sumienie. Umiejętność wsłuchiwania się w głos sumienia i kierowania się jego natchnieniami to kolejny przejaw dojrzałej osobowości.
Dojrzałość powinna się również przejawiać w gotowości niesienia pomocy, w trosce o dobro wspólne, czyli w postawie altruistycznej, w przejściu od widzenia tylko własnych spraw do oglądu, który ogarnia wielu ludzi. Dojrzałość – to wytrwałe dążenie do właściwie wybranego celu. Człowiek dojrzały nie poddaje się jakimś chwilowym niepowodzeniom, nie rezygnuje z powodu pojawiających się trudności z raz obranej drogi, z wytyczonego celu.
Dojrzałość ma otwarty umysł, zdolny do konfrontowania przekonań z rzeczywistością. Potrafi uczyć się od innych. Nie spycha swoich problemów do podświadomości, nie ucieka od trudności, nie obarcza nimi innych, ale umiejętnie je rozwiązuje, dając szansę głębszemu rozwojowi swojej osobowości.
Dojrzałość – to wreszcie skrystalizowany światopogląd, prowadzący do nadania sensu życiu poprzez odniesienie i podporządkowanie się wartościom najwyższym (dobro, prawda, miłość, piękno, odpowiedzialność, szacunek dla drugiego człowieka...), które swoje źródło mają w Bogu – Miłości.
Z całą pewnością można wskazać jeszcze wiele innych elementów dojrzałości osobowej. Jedno jest pewne, że w procesie wychowania nie można unikać trudnych i wymagających zadań stawianych młodemu człowiekowi, aby ukształtować w nim dojrzałą i piękną, czyli świętą osobowość. To od wychowawców, rodziców, opiekunów zależy, czy młody człowiek będzie czerpał z życia obficie i świadomie, czy też podchodząc do niego laksystycznie i manipulacyjnie, zatrzyma się na jego powierzchni.
